DUITSLAND TIP 1: BERLIJN

Het bijzondere aan Berlijn is dat de stad ruim veertig jaar verdeeld is geweest. Deze periode viel gelijk met de periode waarin de rijkere landen op allerlei gebieden flinke groeispurten ondergingen, vooral economisch. Bij Berlijn zag je vooral een steeds verder toenemend verschil hierdoor ontstaan. Het kapitalistische westen werd rijker, terwijl de mensen die in het communistische oosten van Europa eerder te maken hadden met achteruitgang dan vooruitgang. Het is knap om te zien hoe snel Berlijn en het herenigde Duitsland zich opkrabbelden na de Val van de Muur in 1989 en de hereniging van Berlijn die daarop volgde.

Wie het hedendaagse Berlijn bezoekt, die zal opvallen dat er duidelijke verschillen voorkomen in bouwstijlen. Anderzijds zie je structuren en architectonische combinaties, die aantonen dat de stad zichzelf als het ware ‘scheef heeft ontwikkeld’. De fysieke scheiding in de vorm van de Berlijnse Muur heeft gezorgd dat er ruimtes ontstonden die opgevuld konden worden. Sommige straten en pleinen zijn compleet heringericht, zoals de Alexanderplatz en de Potsdamer Platz. Oude na-oorlogse wooncomplexen zijn soms getransformeerd tot bijzondere plekken, zoals de Hackesche Höfe.

Wat je vooral merkt is dat de progressieve instelling van de Berlijners heeft geleid tot een bijzondere samenleving, waar veel mensen zich tot aangetrokken voelen. Berlijn heeft een rauw randje, is bijna anarchistisch voor zover je een stad zo kunt noemen. Het strakke Duitse keurslijf waarin punctualiteit en kwaliteit zo belangrijk zijn, wordt hier gecombineerd met een levensstijl waar de ruimte is om buiten de lijntjes te kleuren. Het maakt van Berlijn een boeiende stad die een enorme aantrekkingskracht blijkt te hebben op binnen- en buitenlandse toeristen.

Soms is een stad vooral een optelsom van bezienswaardigheden, soms is het de stad zelf die in het algemeen de moeite waard is. De schoonheid zit dan in de ziel van de stad, zeg maar. In het geval van Berlijn zijn we geneigd om voor optie 2 te kiezen, maar dan doen we de stad eigenlijk te kort. Want op het gebied van musea, monumenten, bijzondere plekken en andere bezienswaardigheden heeft Berlijn heel wat te bieden. Natuurlijk zijn er allerlei overblijfselen te zien van de Berlijnse Muur en de periode die we kennen als de Koude Oorlog. Denk aan het DDR-Museum en de nieuwe versie van Checkpoint Charlie. Op het gebied van monumenten maakt vooral het Holocaustmonument veel indruk.

Veelbezochte bezienswaardigheden in Berlijn zijn de TV-toren (vanwege het fantastische uitzicht over de stad), de Rijksdag en de fraaie boulevard Unter den Linden. Voor musealiefhebbers is Berlijn een geweldige bestemming. Op het Museum Insel staan een aantal toonaangevende musea zoals de Alte Nationalgalerie, het Neues Museum en het Pergamonmuseum.

De afstand tot Berlijn wordt geregeld overschat. Hoe je ook reist, je moet eigenlijk bijna rekenen op een reisdag heen en een reisdag terug. Het vliegtuig is een optie, maar dan moet je zelf al redelijk dicht bij de vertrekluchthaven wonen om dit interessant te maken. De optelsom van reizen naar Schiphol, wachttijd op Schiphol, vliegen, van boord gaan en vervolgens naar de stad reizen komt vaak uit op pakweg 4 tot 7 uur. Als je uit de buurt van Schiphol woont dan zijn de weg en het spoor vaak net zo snel of zelfs sneller. Dat geldt zeker voor wie in het oosten en vooral het noordoosten van Nederland woont. Vanuit Enschede rijdt je in gemiddeld 5,5 tot 6 uur (exclusief pauzes) naar Berlijn. Met de trein kun je dit in 4,5 uur doen als je de juiste aansluiting hebt. Niet voor niets wordt de trein steeds meer gebruikt om naar Berlijn te reizen.

Voor het vervoer binnen Berlijn raden we aan om vooral het openbaar vervoer te gebruiken. De afstanden binnen de stad zijn vrij groot als je zoveel mogelijk wilt zien van de stad. Je loopt zelfs in combinatie met het OV gemakkelijk 15 tot 20 kilometer weg tijdens een dagje Berlijn. Met de Berlin Welcome Card kun je gedurende twee, drie of vijf dagen onbeperkt gratis gebruik maken van al het openbaar vervoer binnen Berlijn.

Voor Berlijn mag je gerust een paar volle dagen uittrekken. Want hoewel je best veel van Berlijn kunt zien binnen één dag, heb je minstens enkele dagen nodig om de stad enigszins te ‘voelen’. Wie in een dag (of twee) in sneltreinvaart de hoogtepunten van Berlijn wil afvinken, die mag als enige geldige reden een gebrek aan tijd of geld hanteren. Het is anders bijna jammer om heel dat eind te reizen en er vervolgens te kort te blijven. Als we heel eerlijk zijn, dan kun je je prima een hele week in Berlijn vertoeven. Zeker als je het op een half uur reistijd er vandaan gelegen Potsdam een dagje mee wilt pakken. Het is een redelijk gemakkelijke optie, omdat je met de Berlin OV-kaart met de zones ABC ook met de trein naar Potsdam mag reizen.